Monumenten
Oeteldonk in beeld
’s-Hertogenbosch is trots op zijn durp Oeteldonk. En dat zie je terug in tal van monumenten. Door de hele binnenstad kun je ze ontdekken en bewonderen. Van de Halve Peer, de Stapsteen tot het Neij Oeteldonks Peil. Onze carnavaleske tekens aan de wand. Over de trots, de humor en de gein van Oeteldonk, ons Pronkjuweel.
Halve Peer. Met een knipoog.
Hangend boven de Binnendieze aan de Molenstraat. Ontworpen en vervaardigd in opdracht van carnavalsvereniging ‘De Oetels’ ter ere van hun aandeel in de gerechtelijke uitspraak om, samen met de Oeteldonksche Club van 1882, een hommage te brengen aan het instituut ‘Peer vaan den Muggenheuvel tot den Bobberd’. Een opvallend monument met een knipoog, aangezien het voortkomt uit een (ludieke) onenigheid.
Instituut Peer. Een eerbetoon.
Dit monument, dat een twee-eenheid en tegelijk ook een soort tegenhanger vormt met de eerder genoemde Halve Peer, is te vinden in de Sint Josephstraat, boven de Dieze bij de parkeergarage aan de rechterkant. De typische burgemeesterskleding die Peer vaan den Muggenheuvel tot den Bobberd draagt is hier opgehangen aan een kapstok. Het is een eerbetoon door de Oeteldonksche Club van 1882 aan alle personen die het ambt van burgervaojer van Oeteldonk hebben bekleed.
Amadeiro XVI. Ter nagedachtenis.
Het beeld hangt tegen een pilaar aan de voorzijde van het Stationsplein ter nagedachtenis aan deze prins die veel heeft betekend voor Oeteldonk. Op carnavalszondag hangt de heersende Prins, direct na aankomst op het Stationsplein, een boerenkoolkrans om het beeldje als hommage van zijn voorvader.
Deurknop stadhuis. Onopvallend en subtiel.
Deze werd door Z.K.H. Prins Amadeiro XXIII aangeboden aan de gemeente ’s-Hertogenbosch ter gelegenheid van zijn afscheid. Op de knop staat, behalve het wapen van de stad in reliëf, het Wapen der Amadeiro’s. Dit is een vrij subtiele en niet vaak opgemerkte verwijzing naar Oeteldonk.
De Stapsteen. Voor Zijne eerste stap.
Op deze Stapsteen zet Prins Amadeiro zijn eerste stap op Oeteldonkse bodem, wanneer hij op carnavalszondag aankomt op Oeteldonk Centraol. De stapsteen wordt de week voorafgaand aan carnaval op zondag door de Burgervaojer ontdaan van zijn bescherming (‘de Perenplaat) en nog eens extra blinkend schoongepoetst. Niets wordt aan het toeval overgelaten in het Pronkjuweel van Prins Amadeiro!
Jan Somers. Markante herinnering.
Een klein beeldje boven broodjeszaak ‘De Twee Beren’ op de hoek van het Burgemeester Loeffplein en de Marktstraat. Jan Somers was een zeer markante dirigent van Komische Folkloristische Fanfare de Kikvorschen (tijdens carnaval de Hofkapel der Amadeiro’s).
Amadeiroplein. In volle glorie.
Het plein voor de Nederlands Hervormde Kerk aan de Kerkstraat is door middel van dit bord omgedoopt tot ‘Amadeiroplein’.
Lantaarn. Als jaarlijks lichtpunt.
Deze zeer fraaie lantaarn bij het Gemintemuzejum aan de Zusters van Orthenpoort werd aangeboden door René Hurks, lid van de Oeteldonksche Club van 1882. Oeteldonk was voor hem ieder jaar een lichtpunt.
Plaquette. De eerste aankomst.
Deze plaquette op de Wilhelminabrug herinnert sinds 2003 aan de eerste aankomst van Peer vaan den Muggenheuvel tot den Bobberd, Burgervaojer vaan Oeteldonk, op 4 februari 1882.
Plaquette. 11x11 jaar.
Te vinden bij ’t Lombardje met daarop enkele regels uit het Jubileumlied ‘Ooit’. Deze plaquette is op 3 oktober 2003 onthuld vanwege het 11x11 jarig bestaan van de ‘Oeteldonksche Club van 1882’. De plaquette is ter herinnering aan het feit dat op die locatie op 1 oktober 1882 de Oeteldonksche Club werd opgericht in het toentertijd daar gelegen café Plaats Royaal.
Grafsteen van de steken. ’n Waorde vrind.
Bevindt zich in de Stallen van Café de Smidse. In 2000 zijn de steken van de Raod vaan XI ingeruild voor Hoge Hoeden van de Geminteraod. De Raod heeft de steken toen ritueel begraven in het Bossche Broek. In de Stallen is de grafsteen ingemetseld: ‘Hier leejt onze steek, ’n waorde vrind, zo is gezeet’.
Neij Oeteldonks Peil. Met alle reden.
Dit monument is te vinden bij de Grote Hekel, gehangen boven en onder de Dieze. Onthuld door Z.K.H. Prins Amadeiro XXIII in 1993 als dank voor zijn bijdrage om de restauratie van de Binnendieze te verwezenlijken en om het elfde regeringsjaar van Z.K.H. Prins Amadeiro XXIII luister bij te zetten. Het was dat jaar ook het 111e jaar van het bestaan van Oeteldonk en in het 10x11e jaar van het bestaan van de dynastie der Amadeiro’s. Alle reden voor dit monument.
Stêên of Fêêm. Stuk voor stuk een eerbetoon.
Op initiatief van de organisatoren van de Worstenbrôôdwee (dat door Café Lalalaa en Plaats Royaal sinds 2008 wordt georganiseerd op de donderdag vóór carnaval) zijn er inmiddels meerdere ‘Stenen of Feem’ onthuld. Ze krijgen een vaste plek tussen de tegels die samen de Ridderstraat vormen. Elke steen is een eerbetoon aan personen, organisaties of figuren die een belangrijke rol spelen in Oeteldonk. Zo is er onder andere een eerbetoon voor de (rol van) Minister President van de Oeteldonksche Club van 1882, de vrijwilligers van diezelfde club en de Ordenaorissen.